مردمانِ سرکشِ ایران

گفتگوی رادیوی ملی آمریکا با «گری سیک» درباره تظاهرات سراسریِ ایران

ترجمه فرهاد مرادی

تصویری از «گری سیک» در کنار «جیمی کارتر»

رابرت سیگل [مجری]: «دونالد ترامپ» و معاون اول وی، «مایک پنس»، در حمایت از معترض های ایرانی توئیت هایی نوشته اند. امروز صبح پرزیدنت ترامپ چنین گفت:«بالاخره مردم ایران دارند علیه رژیم فاسد و بی رحم این کشور اقدامی انجام می دهند». پس از آن نیز به انتقاد از موضع دولت اوباما در مقابل ایران پرداخت. ترامپ توئیت اش را با این عبارت به پایان رساند:«آمریکا به تماشای [وقایع] ایستاده است».

با تمام اینها آمریکا چه می تواند بکند؟ و تهدیدها و مزایایِ اظهار نظر کردن ایالات متحد درباره ایران چیست؟

برای پاسخ به این سئوال ها به سراغ «گری سیک» از دانشگاه کلمبیا رفته ایم. وی در زمان دولت «جیمی کارتر» در کاخ سفید شاغل بود و برای توافقنامه ای، که به بحران گروگان های آمریکایی در ایران پایان داد، مذاکره می کرد.

گری سیک! به برنامه خوش آمدی.

گری سیک: باعث افتخار من است که بار دیگر به این برنامه آمده ام.

رابرت سیگل: بر خلاف روزهایی که در کاخ سفید کار می کردی، آمریکا با ایران روابط دیپلماتیک رسمی ندارد. بنابراین ما چطور می توانیم از وقایعی که در ایران می گذرد سر در بیاوریم و همچنین بدانیم که حکومت [آمریکا] چه فکر می کند؟

گری سیک: خیال می کنم زمامدارهای حکومت در اکثر موارد همانقدر در جریان امور قرار دارند که من و شما هستیم. [برای ما] بسیار دشوار است تا از طریقی جز شبکه های اجتماعی و باقی منبع های خبری اطلاعات به دست بیاوریم. در واقع همان منابعی که در دسترس من و شماست در دسترس حکومت نیز هست. 

رابرت سیگل: پرزیدنت ترامپ معترض ها را تشویق کرده و گفته است که آمریکا دارد وقایع را تماشا می کند. آیا، ما و معترض ها، می بایست این اظهار نظر را به معنای نقش آفرینی احتمالی حکومتِ آمریکا در نظر بگیریم؟

گری سیک: خُب، وقتی شما از عبارت «نقش آفرینی» استفاده می کنید، تفسیر آن را اندکی دشوار می کند. به طور قطع ما به منظور پشتیبانی از یک جریان خاص، یا چیزی شبیه به این، به ایران پیاده نظام نمی فرستیم . در حال حاضر، به درستی روشن نیست که چه کسانی دارند این اعتراض ها را انجام می دهند و ما از اهداف آنها، جز آنکه حرکت شان را با هدف های اقتصادی شروع کرده اند و حالا به نظر می رسد هدف ها سیاسی شده باشد، چیزی نمی دانیم. در هر صورت به نظر نمی آید که رهبری، جهت و ایدئولوژی یکپارچه ای در میان باشد.

با این حال به یاد داشتن این امر که ایران جمعیتی سرکش دارد ارزشمند است. ایران، در طول کمی بیش از یک قرن، شش انقلاب و یا تغییر ناگهانیِ حکومت را داشته است.  در واقع اینکه ایرانی ها در حال تظاهرات و اعتراض هستند چیز تازه ای نیست، اگرچه این موضوعی محسوب می شود که می بایست به شدت مایه نگرانی حکومت باشد، چون معترض ها کاملاً جدی هستند. وقتی ایرانی ها اعلام می کنند از حکومت شان ناراضی اند، می بایست بدانیم آنها تاریخی دارند از اقدامات عملی در این زمینه که یک انقلاب را نیز شامل می شود.

رابرت سیگل: از مواضع ضد آمریکاییِ حکومت ایران اطلاع داریم، بنابراین آیا چیزی وجود دارد تا ایالات متحد به زبان بیاورد و رابطه ها با ایران را وخیم تر کند یا دردسر ساز بشود؟

گری سیک: در حال حاضر، اظهارات واشینگتن بر پایه منافع سیاستمدارهای آنجا طراحی شده است. این نوعی خودنمایی کردن با هدف های سیاسی است. خودتان را به جای یک کارگر 23 ساله شیرازی بگذارید. چنین کسی یک روز صبح از خواب بیدار می شود و خودش را در مقابل این تصمیم می بیند: آیا واقعاً می بایست بار دیگر برای تظاهرات کردن به خیابان بروم در حالی که می دانم خطر بازداشت شدن و یا چیزهایی بدتر از آن وجود دارد؟ این تصمیمی است که می بایست توسط آن کارگر جوان شیرازی، و به خاطر دلیل هایی که به خود او مربوط است، گرفته شود. بنابراین خیال نمی کنم که چنین فردی از خودش بپرسد بگذار ببینم که امروز پرزیدنت ترامپ از من چه خواسته ای دارد تا همان را انجام بدهم؟ در واقع تصمیم ها اینطور گرفته نمی شود.

مردم دارند به خاطر دلایلی ایرانی تظاهرات می کنند و ما می توانیم مشوقِ آنها باشیم یا نباشیم. ولی تشویق کردن ما تأثیر اندکی بر کاری که مردم معترض در حال انجام آن هستند دارد. حکومت ایران به آنچه ما می گوییم گوش خواهد داد، آنها را به یاد خواهد سپرد و در زمان مقتضی همان کلام ها را به خودمان بر می گرداند و یا از آنها بهانه ای می تراشد برای سرکوب معترض ها. در هر صورت بیانیه های ما در واقعیت، یعنی در کف خیابان ها، تأثیرگذاری محدودی خواهند داشت. 

رابرت سیگل: دولت ترامپ، با انتقادهای علنی از رژیم ایران و حمایت از معترض های ایرانی، در حال مقابله کردن با رویکرد دولت اوباماست که از منظر دولت ترامپ رویکردی بسیار ملایم بوده است. چه فکری در پس و پشت رویکرد دولت اوباما نسبت به ایران وجود داشت؟ و این رویکرد تا چه اندازه ملایم بود؟ 

گری سیک: به گمانم ایده دولت اوباما حفظ این رویکرد بود که تمامی گزینه های شان، به منظور مذاکره کردن با ایران بر سر یک سر فصل بسیار مشخص، را باز نگه دارند. آن رویکرد باعث شد تا ایران به سلاح اتمی دسترسی پیدا نکند. بنابراین آنها، یعنی دولت اوباما، نسبت به حکومت ترامپ که ایران را به کلی نادیده گرفته است، بیشترین منافع ممکن [و نه مطلوب] را حفظ کردند.

رابرت سیگل: گری سیک، پژوهشگر ارشد مؤسسه خاورمیانه دانشگاه کلمبیا، از حضورتان در این برنامه تشکر می کنم.

گری سیک: صحبت کردن با شما واقعاً باعث افتخار بود.